TDV İslâm Ansiklopedisi

TDV İslâm Ansiklopedisi dünyada müslümanlar tarafından hazırlanmış ve tamamlanmış, hem madde listesi hem de içerik ve üslup açısından özgün, telif niteliği taşıyan ilk İslam ansiklopedisidir. Ansiklopedi, başlangıcından günümüze kadar İslam dini, tarihi ve medeniyeti ile İslam toplumlarına dair hemen her konuda doğru ve yeterli bilgi sunmayı hedeflediği gibi, İslamî ilimler ve İslam düşüncesinin yanı sıra beşerî ve sosyal bilimlerin çeşitli alanlarında yapılacak araştırmalar için de kapsamlı ve güvenilir bir kaynak olma özelliğine sahiptir.

Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) tarafından 1983 yılında kurulan İslam Ansiklopedisi Genel Müdürlüğünün yürüttüğü çalışmalar, 1988 yılında TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1. cildinin yayımlanmasıyla ilk meyvesini vermiş oldu. Aynı yıl özellikle ilahiyat ve İslamî ilimler alanında nitelikli ilim adamlarının yetişmesine katkıda bulunmak amacıyla Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) kuruldu. 1993 yılında ansiklopedi çalışmaları ile araştırmacı yetiştirme faaliyetleri İSAM bünyesinde aynı çatı altında birleştirildi. Bu tarihten itibaren İSAM tarafından hazırlanan TDV İslâm Ansiklopedisi 2013 yılı sonunda 44. cildinin, 2016 yılında da iki ek cildin yayımlanmasıyla matbu olarak tamamlanmış bir eser hâline geldi.

TDV İslâm Ansiklopedisi, İslamî ilimler ve İslam düşüncesinin yanı sıra tarih, edebiyat, felsefe, sanat tarihi, bilim tarihi gibi beşerî ve sosyal bilimlerin farklı alanlarına mensup olan ve İSAM bünyesinde buluşan ilim adamları ve araştırmacıların ortak ürünüdür. Ansiklopedi bu yönüyle farklı ilmî disiplinler arasında ortak çalışma kültürünü geliştiren ve Türkiye’nin birikimini yansıtan önemli bir tecrübedir. Öte yandan kendisi de bu ilim dallarında Türkiye’de yürütülen akademik çalışmalara nitelik kazandıran TDV İslâm Ansiklopedisi, telif ve redaksiyon aşamalarında çoğunluğu Türkiye’den olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerinden alanında uzman 2000’i aşkın ilim adamı ve araştırmacının katkılarıyla hazırlandı.

33 yıllık bir çalışmanın ürünü olan TDV İslâm Ansiklopedisi’nin tamamlanması onuruna 25 Ocak 2014 tarihinde İstanbul Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen "Yüzyılın İslam Kültür Hizmeti, Onur ve Hizmet Ödülleri" töreninde ansiklopedi dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından internet üzerinden ücretsiz erişime açıldı. Ayrıca İSAM, TDV İslâm Ansiklopedisi’ni hazırlayan kurum olarak, 2014 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri kapsamında ödüle layık görüldü. Bunun yanı sıra ansiklopedi "Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) 2019 yılı Fuat Sezgin Eser Ödülü”nü de aldı.

Elektronik/Dijital Ansiklopedi
TDV İslâm Ansiklopedisi’nin internet ortamında yayımlandığı web sayfasının hem tasarım ve görsellik açılarından hem de işlevleri bakımından geliştirilmesi ve aşama aşama tam anlamıyla bir elektronik/dijital ansiklopedi hâline getirilmesi amacıyla yürütülen çalışmaların birinci aşaması 2018 yılında tamamlandı ve TDV İslâm Ansiklopedisi yeni yüzüyle islamansiklopedisi.org.tr adresinden test yayınına başladı. Böylece TDV İslâm Ansiklopedisi’nin hem daha geniş bir okuyucu kitlesi tarafından ve daha verimli bir şekilde kullanılabilmesi hem de kapsadığı konu ve alanlardaki ilmî gelişme ve ihtiyaçlar takip edilerek kolayca güncellenebilmesi hedeflendi.

TDV İslâm Ansiklopedisi’nin yeni elektronik tasarımında; her madde sayfasında aynı konuyla ilgili maddelere ulaşma imkânı veren “ilişkili maddeler” listesi, matbu ansiklopedideki görsel malzemenin (minyatür, fotoğraf, resim, harita, çizim, tablo vb.) dijitalleştirilerek madde sayfalarına aktarılması ve zamanla geliştirilmesi, birden fazla yazımlı (bölümlü) maddeleri okurken maddenin farklı yazımları arasında dolaşma imkânı veren ön izleme tasarımı, tematik dosyalar, madde müelliflerinin özgeçmişlerine ve yazdıkları maddelerin listesine ulaşma imkânı veren biyografi sayfaları gibi daha pek çok yeni özellik sunuldu.

TDV İslâm Ansiklopedisi ve elektronik ansiklopedi hakkında daha fazla bilgi edinmek için tıklayınız.