İslâm dünyasında çeşitli alanlarda verimli ilmî faaliyetlerin gerçekleştirildiği verimli zaman dilimi olan II. (VIII.) asırda üzerinde yoğunlaşılan alanlardan biri de Arap dilidir. Sözlüklerin hazırlanmaya başlanması ve gramere dair ilk kitapların yazılması aynı döneme rastlar. Bu alanda çalışan ilim adamları, özellikle Kur’an ve şiire dayanarak kelimelerin anlamlarını ve gramer kurallarını belirledikleri istişhâd yöntemini kullanmışlar ve tefsir ilmine de taşımışlardır. 

Bu kitapta, dirâyet tefsirinin ilk numuneleri sayılabilecek çalışmalardan günümüze ulaşabilen Ebû Ubeyde’nin Mecâzü’l-Kur’ân, Ebü’l-Hasan Ahfeş el-Evsat ve Ebû Zekeriyyâ el-Ferrâ’nın Meâni’l-Kur’ân adındaki eserleri şiirle istişhâd açısından değerlendirilmektedir.